• Ekspozycja na pyły i substancje chemiczne, zwiększająca ryzyko wystąpienia chorób płuc.
• Częste ryzyko doświadczenia problemów związanym z urazami i wypadkami.
• Uszkodzenia słuchu z powodu pracy w głośnym środowisku.
• Trudne warunki pracy mogące prowadzić do wysokiego poziomu stresu i wypalenia zawodowego a dalej chorób psychicznych.
• Praca zmianowa wpływająca na sposób odżywiania się i układania diety, a także zaburzenie naturalnego cyklu „dzień-noc” prowadzące do chorób układu naczyniowo-sercowego czy nawet cukrzycy.
• Niedobór promieni słonecznych, a tym samym niski poziom witaminy D.

To tylko niektóre skutki pracy górniczej. Czy można zrobić coś, by zachować zdrowie w tak trudnych warunkach pracy?

Jak dbać o zdrowie, będąc górnikiem?

Kompleksowa opieka zdrowotna pracowników górniczych musi opierać się na kilku ważnych filarach.

Badania przesiewowe

Przede wszystkim pracownicy kopalni bezdyskusyjnie powinny poddawać się regularnym badaniom przesiewowym, które wykrywają choroby zawodowe. Wśród badań powinny się znaleźć badania układu oddechowego jak spirometria, badania krwi, RTG klatki piersiowej w celu wykrycia pylicy, badania w kierunku chorób serca (EKG czy poziom lipidów we krwi), badania dermatologiczne, szczególnie po kontakcie z substancjami chemicznymi, badania psychologiczne sprawdzające poziom stresu czy identyfikację lęku, a nawet depresji, badania poziomu cholesterolu czy poziomu glukozy. Warto też korzystać z dostępnych programów, jak kompleksowa opieka koordynowana w zakresie chorób kardiologicznych czy diabetologicznych – więcej o programach przeczytacie TUTAJ.

Środki ochrony osobistej

Nie można zapominać w codziennej pracy o stosowaniu środków ochrony osobistej, jak maski przeciwpyłowe, gogle, rękawice i odzież ochronna. Ale również o stosowaniu przepisów BHP i używaniu sprzętów zgodnie z instrukcją obsługi.

Dieta i aktywność fizyczna

Odpowiednia dieta i aktywność fizyczna nie powinna być obca górnikom. Zdrowa dieta, bogata w świeże owoce, warzywa i produkty pełnoziarniste, wsparta regularną aktywnością fizyczną, pomaga w utrzymaniu dobrej kondycji fizycznej i wzmacnia układ odpornościowy.

Jako lekarz poradni medycyny pracy a jednocześnie lekarz rodzinny od wielu lat opiekując się pracownikami kopalń obserwuję jak trudnym okresem dla zdrowia wielu górników jest czas przejścia na emeryturę. Wiąże się on często ze zmianą natężenia aktywności zawodowej, większą ilością wolnego czasu, pracą dorywczą – nie tak obciążającą fizycznie jak praca w górnictwie. Tym samym organizm przy zmniejszonym wydatku energetycznym powinien otrzymać mniejsze ilości kalorii dostarczane w codziennej diecie. Lata przyzwyczajeń żywieniowych oraz większa ilość wolnego czasu pozwalająca na częstsze sięganie po jedzenie nie sprzyjają jednak dostosowaniu diety do mniejszych potrzeb energetycznych organizmu. W tym okresie zauważam u dużej grupy górników rosnące problemy z nadwagą i otyłością, które w następstwie prowadzą do rozwinięcia się poważnych schorzeń. Dlatego pragnę podkreślić, że to czas, w którym górnicy powinni szczególną uwagę zwrócić na aktywność fizyczną oraz sposób odżywiania. Aby uniknąć problemu otyłości po przejściu na emeryturę proponuję dotychczasową aktywność związaną z pracą w kopalni zrekompensować ruchem na świeżym powietrzu. Jeśli lubimy sport to zwiększmy ilość czasu przeznaczanego w tygodniu na uprawianie naszej ulubionej dyscypliny. Jeśli jednak nie jesteśmy fanami sportu regularna praca w ogrodzie w okresie wiosenno-letnim czy spacery ale o intensywnym tempie są dobrym pomysłem. Drugim rozwiązaniem dla osób mniej aktywnych jest dokładne przeanalizowanie swoich codziennych posiłków i samodzielne lub z pomocą porady dietetyka dostosowanie ich kaloryczności do aktualnych, zmniejszonych potrzeb organizmu. – informuje Beata Werner, Dyrektor Medyczny Fundacji „Unia Bracka”.

Do zestawu ćwiczeń fizycznych warto dodać praktykę oddechową, aby pomóc w utrzymaniu zdrowia układu oddechowego i redukcji skutków ekspozycji na pyły i substancje chemiczne. Unikanie używek, jak alkohol czy papierosy będzie bardzo korzystnym wyborem!

Dbałość o zdrowie psychiczne

Równie ważna jest dbałość o zdrowie psychiczne, dlatego górnicy powinni szukać wsparcia w trudnych sytuacjach oraz regularnie rozwijać mechanizmy radzenia sobie ze stresem. Nie wstydźmy się korzystać z pomocy specjalistów, którzy są dostępni w poradniach zdrowia psychicznego czy terapeutów.

Sen i odpoczynek

W tym miejscu warto także wspomnieć o odpoczynku, który jest równie istotny z punktu widzenia dobrostanu i ma znaczenie zarówno dla fizyczności jak również naszego stanu psychicznego. Zapewnienie odpowiedniej jakości i ilości snu jest kluczowe dla regeneracji organizmu. O ile z określeniem odpowiedniej ilości snu jest mniejszy problem o tyle narzędzia do zapewnienia jego odpowiedniej jakości są często zagadką. Aspektów tego zagadnienia jest wiele, wspomnijmy o tych najprostszych do których należą m.in. dobrze dobrany materac i poduszka oraz wietrzenie pomieszczeń i zapewnienie w nich odpowiedniej temperatury. Już sama zmiana poduszki może wpłynąć na szybkość z jaką zapadamy w sen, a odpowiedni materac na częstotliwość wybudzeń w jego trakcie.

Górniku, bądź odpowiedzialny i zadbaj o swoje zdrowie!

 W kopalniach, gdzie ryzyko wypadków i chorób zawodowych jest wysokie, przestrzeganie zasad BHP oraz unikanie działań, które mogą zagrażać bezpieczeństwu i zdrowiu oraz bezpieczeństwu pozostałych współpracowników jest kluczowe dla zapewnienia bezpiecznej i skutecznej pracy. Dlatego warto wziąć sobie do serca powyższe porady i cieszyć się długim zdrowiem mimo trudnych warunków środowiskowych.