Według badań przeprowadzonych przez Światową Organizację Zdrowia, depresja to czwarty najpoważniejszy problem zdrowotny na świecie. Depresja jest chorobą ciała i ducha, a osoba chora wymaga wielowymiarowego postrzegania z uwagi na liczne współistniejące objawy, również somatyczne

Jakie są przyczyny występowania depresji?

Przyczyny depresji są wyjątkowo złożone, a prowadzący do depresji proces jest wieloletni. Warto wspomnieć, że depresja może pojawić się na skutek predyspozycji genetycznych i zwykle jest to najcięższa postać depresji o dużym stopniu nasilenia. Czynniki prowadzące do choroby występują u różnych osób z różną siłą, powodując rożne typy depresji. Przyjmując za główne kryterium podziału patogenezę schorzenia, mówi się o:

• Depresji endogennej, czyli powodowanej czynnikami biologicznymi (wewnętrznymi), związanej ze zbyt niskim poziomem takich neuroprzekaźników, jak dopamina, serotonina i noradrenalina. Niedobory wywołują zaburzenia w przekazywaniu informacji w mózgu, przez co dochodzi do zaburzenia nastroju. Pacjenci z depresją endogenną tracą sens życia, odczuwają smutek oraz przygnębienie, brakuje im energii do życia i podejmowania jakichkolwiek działań, często miewają myśli samobójcze, a nawet podejmują się prób samobójczych. Depresja endogenna nie ma żadnego konkretnego, namacalnego powodu zewnętrznego, dlatego tak często jest niezrozumiała dla otoczenia chorego.
• Depresji egzogennej, której powodem są czynniki zewnętrzne, tj. traumatyczne, stresujące zdarzenia, takie jak śmierć bliskiej osoby, toksyczne relacje, rozwód, gwałt, nadmierna presja w pracy, prześladowanie czy na przykład zranione uczucia.

Jakie są objawy depresji?

Wedle obecnej wiedzy medycznej do objawów depresji zaliczyć możemy przede wszystkim:

• utrzymujące się przez dłuższy czas (powyżej 2 tygodni) negatywne, depresyjne myśli, które zmieniają obiektywne spojrzenie na rzeczywistość, utrzymując ją w ciemnych, ponurych barwach, skłonności i myślenie o samobójstwie,
• izolowanie się od społeczeństwa, niewychodzenie z domu, odwoływanie spotkań ze znajomymi,
• porzucenie swoich pasji, które dotychczas sprawiały dużą radość,
• silny samokrytycyzm, brak wiary we własne możliwości i umiejętności,
• nieodczuwanie motywacji,
• objawy somatyczne, takie jak: permanentne zmęczenie, brak siły do działania, obniżona aktywność, kłopoty ze skupieniem, zauważalny spadek masy ciała, zmniejszone libido, trudności z prawidłowym zasypianiem i odpoczynkiem w ciągu nocy.

O jakich pozostałych typach depresji wspominają specjaliści?

Depresja maskowana – ten rodzaj depresji charakteryzuje się raczej objawami somatycznymi, np. zaburzeniami miesiączkowania, snu, czy bólami kręgosłupa i głowy. Często chorzy na ten rodzaj depresji szukają diagnozy u wielu specjalistów, niestety bez skutku. Depresja maskowana jest ciężka do zdiagnozowania, często towarzyszą jej duszności, astma oraz zaburzenia w odżywianiu.

Depresja lękowa – jej charakterystycznymi cechami są wybuchy paniki, agresja, drażliwość oraz zmienność nastrojów. U osób z tym rodzajem depresji istnieje duże ryzyko samobójstwa.

Depresja poporodowa – w odróżnieniu od baby blues, depresja poporodowa trwa dłużej niż kilka tygodni. Przyczynami jej powstawania są zmiany hormonalne, pojawiające się na skutek ciąży i porodu. Chora odczuwa wahania nastrojów, raz się śmieje, a za chwilę płacze. Często kobiety będące w depresji poporodowej tracą zainteresowanie swoim dzieckiem. W skrajnych przypadkach uciekają się do wyrządzania krzywdy dziecku.

Choroba afektywna dwubiegunowa – charakteryzuje się naprzemiennym występowaniem po sobie zaburzeń maniakalnych i depresyjnych. Podczas fazy depresji dochodzi do spadku nastroju chorego, a w fazie manii – do podwyższenia. Wówczas chory jest wesoły i pełen energii. Tego rodzaju zaburzenia utrzymują się przez całe życie, istnieje również ryzyko prób samobójczych, z których około 20% kończy się śmiercią. Depresję dwubiegunową leczy się za pomocą psychoterapii, środków farmakologicznych oraz neuroleptyków.

Depresja sezonowa – często pojawia się w okresie jesienno- zimowym, gdy nasz organizm dostaje o wiele mniejszą dawkę słońca. Depresja sezonowa charakteryzuje się występowaniem senności, kłopotami ze snem, brakiem energii do działania, zwiększonym apetytem i huśtawkami nastrojów.

Dystymia – to choroba przewlekła, która może trwać nawet 2 lata. Objawami dystymii, są: smutek, przygnębienie, brak energii, napięcie, kłopoty ze snem, huśtawki nastrojów, brak apetytu oraz drażliwość.

W jaki sposób radzić sobie z depresją?

Depresja podobnie jak każda inna choroba wymaga szybkiej interwencji i wczesnego rozpoznania, dlatego zauważanie nawet najmniejszych objawów lub sygnałów wskazujących na problemy z emocjami i nastrojem należy potraktować poważnie! Choroba ta wymaga złożonego leczenia. W dużej mierze wykorzystuje się farmakoterapię, ale równie ważna jest psychoterapia. Środki przeciwdepresyjne przeciwdziałają obniżonemu samopoczuciu oraz pomagają ograniczyć stan długotrwałego napięcia nerwowego. Ważne, aby zażywać je regularnie, dlatego najlepiej, by chorego pilnował ktoś bliski, ponieważ chorzy na depresję mają problem z systematycznością oraz nie mają motywacji, by brać leki. Natomiast długoterminowa terapia z psychoterapeutą umożliwia przepracowanie trudnych emocji, omówienie niewygodnych tematów oraz zrozumienie własnego gniewu i bólu. Dzięki psychoterapii chorzy odzyskują właściwą równowagę emocjonalną oraz wypracowują poczucie stabilności, które ułatwia powrót do funkcjonowania w życiu społecznym. Dobrą praktyką jest również zgłaszanie się na terapię osób z najbliższego otoczenia chorego.Rodzina dotkliwie odczuwa skutki depresji, ponieważ w tej chorobie jest dużo negatywnych emocji. Należy nie tylko pomóc choremu, ale też osobie, która się nim opiekuje.

Gdzie szukać pomocy, gdy cierpisz na depresję?

Już wiesz, że depresja jest zdecydowanie przypadłością, z którą należy zgłosić się do doktora. Dlatego w pierwszej kolejności warto udać się do lekarza rodzinnego. Dobry lekarz podstawowej opieki zdrowotnej jest wystarczająco przygotowany, by stwierdzić, czy przyda Ci się pomoc specjalisty psychiatry, a także osobiście może udzielić Ci pomocy. Warto rozważyć także pomoc specjalisty od zdrowia psychicznego, który nie jest lekarzem – czyli psychoterapeuty. Taka osoba pomoże Ci odszukać prawdziwe przyczyny problemu, a także krok po kroku przeprowadzi Cię przez proces zmiany swojego myślenia i radzenia sobie z depresją. Przypominamy, że w Fundacji „Unia Bracka” możesz skorzystać z porady lekarzy psychiatrów lub psychologów w Przychodni Brackiej Porąbka-Klimontów w Sosnowcu. Konsultacja obejmująca badanie oraz zlecenie terapii może odbyć się zarówno w ramach NFZ jak i odpłatnie.

O czym warto pamiętać, walcząc z depresją?

Depresja to poważne zaburzenie, a o sposobach jej leczenia i diagnozowania zawsze decyduje lekarz. O czym jednak warto pamiętać, zmagając się z tą trudną chorobą?

• Depresję można skutecznie wyleczyć!
• Przyjmuj leki zgodnie z zaleceniami lekarza. Nigdy sam nie odstawiaj leku, nie modyfikuj dawki. Informuj swojego lekarza o zmianach w swoim samopoczuciu, działaniach niepożądanych leków.
• Jeśli lekarz zalecił psychoterapię – regularnie przychodź na wszystkie spotkania. Jeśli nie ufasz swojemu lekarzowi lub psychoterapeucie – zmień go, ale nie rezygnuj i nie przerywaj terapii!
• Pamiętaj: depresja to choroba. Jesteś chory. Potrzebujesz leczenia, ale też odpoczynku od wielkich wyzwań i wielkich odpowiedzialności. Teraz czas na spokojny powrót do zdrowia.
• Rozmawiaj o chorobie ze swoimi bliskimi. Oni próbują zrozumieć Twoją sytuację.
• Staraj się unikać stresu. Zadbaj o regularny tryb życia.
• Nie używaj narkotyków i dopalaczy. Unikaj alkoholu. Te substancje pomagają na chwilę, a potem pogłębiają depresję.
• Jeśli Twoje samopoczucie na to pozwala staraj się regularnie wykonywać jakąś formę wysiłku fizycznego. To może być spacer, gimnastyka, jazda na rowerze.
• Dbaj o siebie i o swoją higienę, nawet jeśli czasem to może być trudne. Nie zaniedbuj się!
• Postaraj się sprawiać sobie małe przyjemności jak przeczytanie gazety, książki, obejrzenie ulubionego filmu czy spacer z psem.