Retinopatia cukrzycowa – co to takiego?

Za powstanie retinopatii cukrzycowej odpowiada jednoznacznie podwyższone stężenie glukozy we krwi, a także zła kontrola ciśnienia tętniczego czy lipidów. Dochodzi do uszkodzenia drobnych naczyń krwionośnych, które są wrażliwe na wysokie stężenie glukozy. Najistotniejszy czynnik ryzyka rozwoju retinopatii cukrzycowej to czas trwania cukrzycy. Im dłużej chorujemy na cukrzycę, tym większe ryzyko wystąpienia powikłań także dla narządu wzroku. Szacuje się, że retinopatia cukrzycowa występuje u około 1/3 wszystkich pacjentów chorujących na cukrzycę. Poważne powikłania cukrzycy w zaawansowanej cukrzycowej chorobie oka mogą prowadzić do utraty wzroku.

A co z Pacjentami, którzy chorują na cukrzycę, ale widzą dobrze?

Brak niepokojących objawów nie zwalnia nas z obowiązku kontrolowania swojego wzroku u okulisty. Samo sprawdzanie ostrości wzroku nie jest wyznacznikiem występowania czy zaawansowania zmian cukrzycowych w oku. Retinopatia cukrzycowa jest całkowicie bezbolesna, a w początkowym stadium nie daje żadnych objawów. Do jej wykrycia niezbędne jest badanie okulistyczne. Niestety są sytuację, kiedy pacjent ma pełną ostrość wzroku, a jednocześnie dochodzi u niego już do rozwoju retinopatii cukrzycowej.

Czy mamy wpływ na zmniejszenie ryzyka rozwoju retinopatii?

Modyfikowalne czynniki ryzyka opóźniające czas wystąpienia powikłań, bądź chroniące przed ich nasileniem to:

• utrzymanie właściwych wartości glukozy i dobra kontrola cukrzycy,
• unormowanie ciśnienia tętniczego,
• prawidłowy wynik lipidogramu,
• zmniejszenie masy ciała.

Pomocne jest oznaczenie hemoglobiny glikowanej (HbA1C), które daje informację o średnim stężeniu glukozy we krwi w ciągu ostatnich 3 miesięcy. Wskaźnik HbA1C stanowi dla okulisty wykładnik ewentualnej progresji retinopatii cukrzycowej.

Jak często chorujący na cukrzycę powinni odwiedzać okulistę?

Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna, każdy pacjent jest traktowany indywidualnie. Badanie okulistyczne u chorych na cukrzycę typu 1 powinno nastąpić w ciągu pierwszych 5 lat od rozpoznania cukrzycy. U chorych na cukrzycę typu 2 wizyta u okulisty powinna odbyć się zaraz po rozpoznaniu cukrzycy. Natomiast kobiety chore na cukrzycę i planujące ciąże powinny zgłosić się do okulisty w trakcie pierwszego trymestru ciąży. Częstość wizyt kontrolnych ustala specjalista indywidualnie w zależności od wyniku badania. Pacjenci obciążeni dodatkowymi chorobami ogólnoustrojowymi, zwłaszcza, ze źle kontrolowaną glikemią, nefropatią czy nadciśnieniem tętniczym mogą wymagać częstszych kontroli okulistycznych. Osoby, u których w badaniu nie stwierdzono retinopatii cukrzycowej, zachęcam do wizyty u okulisty raz do roku – pod warunkiem dobrej kontroli cukrzycy.

Justyna Szczygieł – w Fundacji „Unia Bracka” od 2022 r. opiekuje się pacjentami w poradni okulistycznej Przychodni Brackiej Halemba w Rudzie Ślaskiej . Absolwentka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Doświadczenie zawodowe zdobywała na Oddziale Okulistyki Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego nr 5 w Sosnowcu. Staż z okulistyki dziecięcej odbyła w Instytucie „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” w Warszawie. Specjalizacje z okulistyki uzyskała w 2024 roku. Szczególne zainteresowania zawodowe to diagnostyka oraz leczenie chorób tylnego odcinka gałki ocznej.