Zapraszamy na wywiad ze specjalistą ginekologii i położnictwa Krzysztofem Solana zajmującym się terapią nietrzymania moczu w Przychodni Brackiej Kazimierz-Juliusz w Sosnowcu.

Panie doktorze, jak możemy opisać problem nietrzymania moczu?

Nietrzymanie moczu, czyli niezależny od naszej woli wyciek moczu – to powszechny problem zdrowotny. Dolegliwość może pojawić się w każdym wieku, ale dotyczy głównie osób starszych i nie jest konsekwencją starzenia, a raczej nieprawidłowym objawem, który wymaga terapii. Jest to choroba, która powoduje dysfunkcję nie tylko sfery intymnej czy psychospołecznej, ale także terapeutycznej i ekonomicznej. Niestety jest dość powszechnym problemem.

Kto najczęściej choruje na tę chorobę?

Choć nietrzymanie moczu zdarza się w każdym wieku i u obu płci, jednak najczęściej problem ten występuje w osób w wieku starszym i podeszłym. Ponadto nietrzymanie moczu występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn. Powyżej 80. roku życia na nietrzymanie moczu cierpi połowa kobiet i jedna trzecia mężczyzn.

Skąd się bierze problem nietrzymania moczu u kobiet?

Nietrzymanie moczu ma najczęściej charakter wieloczynnikowy. Do czynników ryzyka występowania choroby zaliczyć można: wiek, przebyte ciąże, jak również cukrzyca, nieprawidłowa, tj. zbyt wysoka masa ciała – definiowana jako nieprawidłowy współczynnik BMI. Dolegliwości mogą być też spowodowane wynikiem menopauzy, przewlekłych zaparć oraz niektórych operacji ginekologicznych. Warto pamiętać, że ze względu na różne rodzaje nietrzymania moczu ważna jest dokładna i wczesna diagnostyka, która daje większe szanse powodzenia leczenia zachowawczego. Jedynie wczesna profilaktyka może uchronić́ kobiety przed tą przykrą dolegliwością.

Często zdarza się, że kobiety wstydzą się powiedzieć o tym, że zdarza im się „popuścić”, ponieważ myślą, że coś jest z nimi nie tak. Jak pacjentka dowiaduje się, że nietrzymanie moczu to choroba? I przede wszystkim do jakiego lekarza powinna się zgłosić?

Z problemem nietrzymania moczu należy najpierw zgłosić się do lekarza rodzinnego lub internisty, który po wstępnym rozpoznaniu może zadecydować o skierowaniu pacjenta do urologa lub w przypadku pacjentek do ginekologa. Warto też skorzystać z pomocy fizjoterapeuty uroginekologicznego, który zaproponuje odpowiednią fizjoterapię. Jeśli chodzi o diagnostykę to przede wszystkim istotą prawidłowej diagnozy pacjentki z nietrzymaniem moczu jest zebranie precyzyjnego wywiadu lekarskiego. Wywiad obejmuje rodzaj, czas występowania oraz częstość nietrzymania moczu, a także wszystkie inne zaburzenia mikcji. Wstępna diagnostyka powinna zostać rozszerzona o badanie uroginekologiczne, a także o badania dodatkowe, takie jak: badanie ogólne i posiew moczu  – w celu wykluczenia zakażenia układu moczowego. Test podpaskowy i  dzienniczek mikcji– pokazujący nasilenie choroby, USG ocenę ilości moczu zalegającej po mikcji, badanie urodynamiczne. Te wszystkie badania pozwalają postawić diagnozę, a przede wszystkim uświadamiają kobietom, że ich „wstydliwy problem” to choroba, którą należy leczyć.

Czy u każdej kobiety mającej problem z nietrzymaniem moczu przyczyny jego występowania są takie same?

Nie, nie jest to takie proste. W praktyce medycznej wyróżnia się̨ takie rodzaje nietrzymania moczu, jak: wysiłkowe nietrzymanie moczu, naglące nietrzymanie moczu, nietrzymanie moczu z przepełnienia, czynnościowe nietrzymanie moczu i mieszana postać, czyli wysiłkowe i naglące nietrzymanie moczu razem.

Jakie są metody leczenia nietrzymania moczu u kobiet?

Istotnym czynnikiem w leczeniu jest zmiana stylu życia. Pacjentka powinna skupić się na zmniejszeniu przyjmowanej kofeiny, umiarkowanym wysiłku fizycznym, dążeniu do optymalizacji ilości przyjmowanych płynów, ponieważ zarówno skrajnie duża, jak i mała podaż płynów niekorzystnie wpływa na nasilenie choroby, zmniejszeniu masy ciała, zaprzestaniu palenia papierosów. Wybierając schemat leczenia, najpierw należy ustalić, jaki rodzaj nietrzymania moczu występuje u pacjentki. Dopiero wtedy można zalecić́ leczenie zachowawcze, ćwiczenia, leczenie farmakologiczne, operacyjne lub fizjoterapeutyczne. Jeżeli rozpoznanie wskazuje na wysiłkowe nietrzymanie moczu, zaleca się̨ ćwiczenia mięśni dna miednicy. Ćwiczenia te w wielu przypadkach wybierane są jako leczenie pierwszego rzutu.  Natomiast w przypadku innych rodzajów nietrzymania moczu stosuje się̨ najczęściej leczenie farmakologiczne.

Czy są jakieś metody leczenia, które doktor poleca szczególnie?

W Przychodni Brackiej Kazimierz-Juliusz dość często praktykujemy zakładanie pessara w przypadku wysiłkowego nietrzymania moczu. Pessaroterapia polega na umieszczeniu pessara – głęboko w pochwie. Przy prawidłowej lokalizacji i doborze pessara nawet bardzo silne objawy nietrzymania moczu mogą ustąpić.

Co mówią nasi pacjenci po skorzystaniu z terapii nietrzymania moczu?

Najczęściej spotykam się z opinią, iż po skorzystaniu z terapii pacjentki po długim czasie mogą wrócić do „normalnego życia”. Mówiąc to mają na myśli możliwość powrotu do aktywności, które wykluczyły ze swojej codzienności ze względu na problem nietrzymania moczu. I nie chodzi tu o zaawansowane uprawianie sportu, a zwykłe czynności jak dłuższe spacery z dziećmi, taniec z mężem czy proste ćwiczenia. Widać w nich radość, której źródłem jest zarówno możliwość ponownego korzystania z aktywności fizycznych, jak również wykluczenie ze swojego życia, towarzyszącego im stale, poczucia dyskomfortu oraz poczucia wstydu wywołanego schorzeniem. Podsumowując, u wyleczonych pacjentek jest to tak duża ulga, że rozwiązanie problemu powoduje zmianę w podejściu do życia a nawet w podejściu do innych osób i kontaktów społecznych.

Gdzie i w jaki sposób można skorzystać z terapii nietrzymania moczu w Fundacji „Unia Bracka”?

W naszych placówkach terapią nietrzymania moczu u kobiet zajmują się ginekolodzy z Przychodni Brackiej Kazimierz-Juliusz w Sosnowcu oraz Przychodni Brackiej Guido w Zabrzu. Wystarczy umówić się na konsultację do poradni położniczo-ginekologicznej w jednej z wymienionych przychodni. W obu placówkach lekarze mogą udzielić konsultacji w ramach finansowania z Narodowego Funduszu Zdrowia lub odpłatnie.

Panie doktorze, serdecznie dziękujemy za udzielenie odpowiedzi na pytania.

Ja również dziękuję.

---

Na pytania dotyczące problemu nietrzymania moczu odpowiadał specjalista położnictwa i ginekologii Krzysztof Solana – lekarz z ponad 40 letnim doświadczeniem, od 2018 roku Kierownik Przychodni Brackiej Kazimierz-Juliusz w Sosnowcu. Absolwent Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach.

Laureat nagrody im. prof. Eckharda Petriego za zasługi dla polskiej uroginekologii wręczonej w roku 2019 podczas konferencji naukowo-szkoleniowej „Uroginekologia 2019 – Aspekty Praktyczne”.

W roku 2012 oraz w kolejnych latach wzbogacił doświadczenie w szkoleniach w Klinice Ginekologii w Hagen-Haspe, w Klinice we Freiburgu oraz w Klinice w Jiczynie (Czechy) uczestnicząc w codziennej pracy tych oddziałów uroginekologicznych oraz asystując przy zabiegach z zakresu wypadania narządów dna miednicy mniejszej i nietrzymania moczu.

W latach 2015 – 2017 prowadził kursy dla ginekologów i urologów z całej Polski w ramach Akademii Urodynamiki Medicalguidelines.

Prywatnie wielki pasjonat podróży „na dwóch kółkach” oraz członek Ogólnopolskiego Klubu Motocyklowego Lekarzy DoktoRRiders.

Uczestnik wielu kursów, szkoleń i seminariów, dzięki którym w codziennej pracy wykorzystuje najnowszą wiedzę w leczeniu, także kobiet borykających się z problemem nietrzymania moczu, m. in.:

• Rok 2003 Warsztaty „Niskodawkowa antykoncepcja hormonalna”
• Rok 2004 Kurs „Diagnostyka ultrasonograficzna w ginekologii i położnictwie”, Sympozjum Naukowe „Postępy w doustnej antykoncepcji hormonalnej”
• Rok 2006 Sympozjum Naukowe „Krwawienie dróg rodnych”, Kurs chirurgicznego leczenia nietrzymania moczu i wypadania narządów rodnych u kobiet, Kurs histeroskopii diagnostycznej i operacyjnej
• Rok 2007 Ogólnopolskie Sympozjum Sekcji Uroginekologii Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego „Uroginekologia XXI wieku”, Szkolenie „Diagnostyka i leczenie nietrzymania moczu”, Szkolenie „Zaawansowane techniki laparoskopowe w ginekologii”
• Rok 2008 Szkolenie z zakresu ultrasonografii „Kontrowersje w prenatalnej diagnostyce ultrasonograficznej”, Konferencja naukowa Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego „Ginekologia Endokrynologiczna – Najważniejsze zagadnienia”, Sympozjum Naukowe „Algorytmy postępowania w uroginekologii”, Kurs „Ultrasonografia w ginekologii i diagnostyce prenatalnej”, Kurs „Operacje uroginekologiczne: od klasyki XXI wieku”
• Rok 2010 Sympozjum „Zaawansowane techniki operacyjne w ginekologii. Zaburzenia statystyki narządów moczowo – płciowych u kobiet”, uczestnik konferencji naukowo – szkoleniowej „Nowoczesne metody diagnostyki i leczenia w ginekologii i onkologii”, Szkolenie „Ultrasonografia uroginekologiczna dla praktyków”
• Rok 2011 Zebranie naukowo – szkoleniowe „Endometrioza – ciągle nierozwiązany problem w ginekologii”
• Rok 2012 Zebranie naukowo – szkoleniowe „Postępowanie w chorobie zakrzepowo – zatorowej w położnictwie i ginekologii”, Zebranie naukowo – szkoleniowe „Badania genetyczne jako narzędzie do oceny ryzyka w ginekologii i położnictwie”, Kurs ”Diagnostyka ultrasonograficzna w niepłodności, onkologii ginekologicznej i uroginekologii”
• Rok 2013 Zebranie naukowo – szkoleniowe „Wczesna profilaktyka, czy późne leczenie? Zachowawcze leczenie krwotoków w położnictwie”, Zebranie naukowo – szkoleniowe „Zapobieganie krwotokom podczas operacji w ginekologii onkologicznej”, Zebranie naukowo – szkoleniowe „Postępy w genetyce klinicznej raka piersi”, Zebranie naukowo – szkoleniowe „Elektrochirurgia w ginekologii onkologicznej – Elektrochirurgia w operacjach piersi”
• Rok 2014 Zebranie naukowo – szkoleniowe „Prenatalna diagnostyka układu moczowo – płciowego”
• Rok 2015 Zebranie naukowo – szkoleniowe „Standardy w leczeniu raka jajnika”
• Rok 2016 Międzynarodowy Kongres Uroginekologiczny (IUGA) w Kapsztadzie
• Rok 2017 Międzynarodowy Kongres Uroginekologiczny „10th Annual Congress” w Barcelonie

Uczestniczył również w Międzynarodowych Kongresach Uroginekologicznych w Wiedniu, Berlinie i Montrealu.