Znamiona barwnikowe, czyli potocznie zwane „pieprzyki”, to zmiany skórne obecne na ciele każdego człowieka. Większość z nich pojawia się z wiekiem pod wpływem promieniowania ultrafioletowego (UV). Znamiona mogą mieć również podłoże genetyczne, a ich znaczna część tworzy się już w okresie życia płodowego oraz we wczesnym dzieciństwie.

Choć samoobserwację skóry należy przeprowadzać raz w miesiącu przez cały rok, to jednak okres wczesnej jesieni jest szczególnym czasem, w którym powinniśmy dokładnie przyjrzeć się naszym zmianom skórnym. Ważne jest, aby sprawdzić nie tylko miejsca łatwo dostępne, ale też owłosioną skórę głowy czy podeszwy stóp.

Szczególną uwagę powinniśmy zwrócić na znamiona, które są nowe lub zmieniły swoją wielkość, barwę czy kształt. Jeśli znamię zaczyna krwawić, pojawiły się zmiany na powierzchni lub w jego obrębie pojawia się świąd, to sygnał, że należy niezwłocznie udać się na badanie dermatoskopem do specjalisty dermatologa! Czasem też dochodzi do urazu mechanicznego, przypadkowego zadrapania czy uszkodzenia skóry z „pieprzykiem” podczas depilacji. Uraz ten nie spowoduje, że zmiana stanie się czerniakiem, ale wskazana jest obserwacja. Do lekarza należy się udać, gdy uszkodzone miejsce boli, a szczególnie, gdy uszkodzone znamię zmieniło kształt lub kolor.

Jeżeli w najbliższej rodzinie występował nowotwór skóry (tj. czerniak), powinniśmy odbywać kontrolną wizytę w poradni dermatologicznej co pół roku. Jeśli nie jesteśmy obciążeni genetycznie wystarczy, że pojawimy się u dermatologa raz do roku, o ile samoobserwacja skóry nie wzbudza naszego niepokoju.

Badanie jest szybkie i bezbolesne. Po przeprowadzonym wywiadzie dotyczącym m.in. przebytych chorób Pacjenta, dermatolog dokładnie sprawdzi skórę specjalnym urządzeniem – dermatoskopem. Dermatoskop umożliwia obserwację zmiany barwnikowej pod 10-krotnym powiększeniem ze specjalnym oświetleniem. Badanie trwa około 10 minut (ostateczny czas wizyty uzależniony jest od liczby badanych znamion) i jest całkowicie bezbolesne i bezinwazyjne.

Atypowa zmiana skórna niesie ryzyko zachorowania na czerniaka, dlatego warto rozważyć usunięcie znamion barwnikowych, które narażone są na podrażnienia (np. bielizną) lub nadmierne promieniowanie słoneczne. Jednak o rodzaju zabiegu i kwalifikacji do wycięcia każdorazowo decyduje lekarz. Zabieg chirurgicznego usuwania „pieprzyków” wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym i polega na wycięciu zmiany wraz z marginesem zdrowej skóry oraz przekazaniu pobranego wycinka do badania histopatologicznego. W miejscu wycięcia lekarz zakłada szwy.

Już wiemy, kiedy badać znamiona, ale czy wiemy, jak dbać o skórę, żeby zapobiegać ich powstawaniu? Najwięcej znamion powstaje w lecie, gdy jesteśmy narażeni na promienie słoneczne. Jednak profilaktyka powinna polegać na ochronie skóry przed słońcem przez cały rok i stosowaniu kremów z filtrem UVA oraz UVB. Szczególnie, gdy planujemy dłuższe wycieczki lub na przykład pracujemy cały dzień na świeżym powietrzu.